Duurzame coalities bouwen vraagt meer dan goede bedoelingen

Op 26 juni 2025 gaven wij tijdens het event van Stichting Positieve Impact de workshop Duurzame Coalities Bouwen. Samen met duurzaamheidsprofessionals doken we in een cruciale vraag:
Hoe werk je écht samen aan maatschappelijke verandering, voorbij goede bedoelingen en losse initiatieven?

Het antwoord ligt in de principes van Collective Impact.

Waarom samenwerking vaak mislukt

Iedereen is vóór samenwerking. Maar in de praktijk loopt het vaak spaak. Bij het doornemen van onderstaand rijtje, klonk er een slaak van herkenning:

  • Er is géén gedeelde agenda (organisaties trekken elk hun eigen plan)
  • Er wordt fragmentarisch gemeten (iedereen gebruikt andere definities en data)
  • Er is geen gestructureerde communicatie (afstemming is ad hoc of afwezig)
  • Er is geen neutrale backbone (niemand houdt het overzicht of zorgt voor continuïteit)

Zonder deze fundamenten wordt samenwerking vrijblijvend of stroperig en dat is funest voor duurzame impact.

De kracht van Collective Impact

Het Collective Impact-model (Kania & Kramer, 2011) biedt een alternatief. Het stelt vijf randvoorwaarden centraal die bewezen bijdragen aan succesvolle samenwerking bij complexe maatschappelijke vraagstukken:

  1. Gedeelde agenda – Alle betrokkenen werken aan hetzelfde overkoepelende doel.
  2. Gedeelde meetmethodes – Uniforme KPI’s en transparantie in data zorgen voor gezamenlijke voortgang.
  3. Elkaar versterkende activiteiten – Iedereen draagt bij vanuit zijn eigen kracht, maar richting hetzelfde eindpunt.
  4. Continue communicatie – Regelmatige en open afstemming bouwt vertrouwen en voorkomt versnippering.
  5. Backbone-organisatie – Een (idealiter) onafhankelijke partij faciliteert, coördineert en bewaakt de samenhang.

Deze aanpak is allesbehalve vrijblijvend: het vergt structuur, discipline en bereidheid om over je eigen organisatiegrenzen heen te stappen.

Van concurrentie naar coalitie

Tijdens de workshop deelden we inspirerende voorbeelden van bestaande collectieven:

TAPPC (True Animal Protein Price Coalition)
Een coalitie van o.a. wetenschappers, ondernemers en maatschappelijke organisaties die pleiten voor eerlijke prijsstelling van dierlijke producten.

B Beauty Coalition
Een netwerk van beauty- en cosmeticabedrijven (soms concurrenten!) die samen optrekken om duurzame standaarden en best practices te ontwikkelen voor de hele sector.

Beide voorbeelden tonen: schaalbare impact ontstaat pas als we samenwerken met mensen die niet precies zijn zoals wij. Geen zielsverwanten, maar bondgenoten.


Oefenen met coalitievorming

In de workshop gingen de deelnemers zelf aan de slag met het bouwen van een fictieve coalitie rond het vraagstuk hergebruik van kleding op stedelijk niveau. In rollenspellen verkenden ze elkaars belangen (van gemeente en logistiek partner tot burgerinitiatief en modebedrijf). Om zo met elkaar tot een gedeelde agenda te komen.

Om dit voor elkaar te krijgen, moesten de deelnemers ècht naar elkaar luisteren en nieuwsgierig zijn naar de ander. Daarin zit de kracht van Collective Impact: eerst verbinden op visie, pas dan structureren op actie.

Tot slot: zoeken naar de groene bolletjes

Een waardevolle aanvulling kwam van Ruurd Priester’s groene bolletjes-theorie: in iedere organisatie zijn mensen te vinden die dezelfde missie delen (ookal ligt het bedrijfsbeleid nog mijlenver weg)

Verandering ontstaat niet op organisatieniveau, maar op relationeel niveau. Coalitievorming begint bij het vinden van die groene bolletjes en hen verbinden met elkaar. Wie zijn jouw groene bolletjes?

Bronnen

  • Kania, J., & Kramer, M. (2011). Collective Impact. Stanford Social Innovation Review.
  • Hanleybrown, F., Kania, J., & Kramer, M. (2012). Channeling Change: Making Collective Impact Work.
  • TAPPC: tappcoalition.eu
  • B Beauty Coalition: bcorpbeauty.org
Lees meer over de leergang Leiderschap in Duurzaamheid